تهدید ایتالیا به خروج از شینگن؛ تغییر مسیر قاچاق انسان

در روزهای گذشته، اعلام جنگ ماتئو سالوینی، وزیر کشور ایتالیا و رهبر حزب راست‌ افراطی «لیگا» در مقابله با مهاجران غیرقانونی تا به آن‌جا پیش رفت که سالوینی اتحادیه اروپا را تهدید به خروج از منطقه شینگن کرد. او هشدار داد اگر معضل پناه‌جویان برطرف نشود، «برگزیت» دیگری در پیش خواهد بود.

ایران وایر – در هفته‌های گذشته سالوینی اقدامات دیگری هم در راستای اعمال محدودیت نسبت به پناه‌جویان داشته است. سخت‌گیری‌های این کشور باعث شده که مسیر قاچاق انسان حداقل برای ایرانی‌ها و دیگر فارسی‌زبانان هم تغییر کند. ایتالیا دیگر مقصد نیست، یا عبورگاهی به سمت کشورهای دیگر چون آلمان و انگلیس است یا قاچاق‌بران به مسافران اطمینان می‌دهند که در ایتالیا گرفتار نخواهد شد.

در ماه‌های گذشته ایتالیا قانونی تصویب کرد که طبق آن نجات پناه‌جویان از دریا جرم شناخته شد. طی دو هفته دو کاپیتان زن که پناه‌جویان را از دریا نجات می‌دادند بازداشت شدند و ممکن است با حبس نیز روبه‌رو شوند. کشتی‌های نجات هم در صورت سرپیچی از این قانون، توقیف خواهند شد.

حالا وزیر کشور ایتالیا در آخرین اقدام خود، یکی از بزرگ‌ترین کمپ‌های نگهداری پناه‌جویان را تعطیل کرد. کمپی که بیش از ۴۰۰۰ پناه‌جو را در خود جای داده بود. کمپ «مینئو» در جزیره سیسیلی واقع شده و قبلا پایگاه نظامی نیروهای آمریکایی بوده است. هفته گذشته بیش از ۱۵۰ کارمند این کمپ به منطقه دیگری منتقل شدند. سالوینی که این کمپ را مرکز «مواد مخدر، فحشا و خشونت» خواند اعلام کرد دیگر پناه‌جویی در این کمپ نیست. به گفته او پلیس ایتالیا کشف کرده که گروه‌هایی از نیجریایی‌ها و ایتالیایی‌ها گروه‌های مافیا تشکیل داده بودند و در مناطق محلی فعالیت داشتند.

از ابتدای سال ۲۰۱۹ تاکنون دست‌کم ۳۱۲۶ مهاجر به ایتالیا رسیده‌اند. بیشترین شمار آن‌ها تونسی‌ها هستند که از طریق دریا خود را به ایتالیا می‌رسانند. برای همین سالوینی گفته است که می‌خواهد برای دور نگهداشتن مهاجران از ایتالیا، از کشتی‌های نظامی و نیروهای هوایی استفاده کند. در عین‌حال، ایتالیا قرار است به گارد ساحلی لیبی ۱۰ قایق موتوری بدهد تا با قاچاقچیان انسان شدیدتر مقابله شود.

به تازگی اما بنیاد «جمعیت و توسعه» برلین بر اساس تحقیقاتی که انجام داده، اعلام کرده است که شمار مهاجران و پناه‌جویان در سراسر جهان رو به افزایش است. طبق این تحقیقات حدود ۱۰ درصد از کل جمعیت جهان می‌خواهند وطن‌شان را ترک کنند. به گفته ادریان هارمن، یکی از نویسندگان این تحقیق، دلایل مهاجرت در حال تغییر است. تعقیب، جنگ و ناامنی، ادامه تحصیل یا ملحق شدن به خانواده تنها بخشی از مجموعه دلایل افزایش مهاجرت است. اما اقتصاد جهانی و بحران‌های آن باعث شده که شمار بیشتری به مهاجران جهان اضافه شود.

طبق آمار سازمان ملل در سال ۲۰۱۷ دست‌کم ۲۵۸ میلیون نفر بیرون از کشور محل تولدشان زندگی می‌کنند. از این آمار در آخرین تحقیقات بیش از ۷۰ میلیون نفر در سراسر جهان آواره‌هایی هستند که از مناقشات فرار کرده‌اند و در دیگر کشورها، تقاضای پناهندگی کرده‌اند.

حالا ماتئو سالوینی در آخرین واکنش‌های خود گفته است که «اگر اتحادیه اروپا کمک نکند تا معضل پنا‌هجویان غیرقانونی در ایتالیا پایان بگیرد مطمئن باشید که ایتالیا منطقه شینگن را ترک خواهد کرد.» او همچنین می‌گوید همانند بریتانیا، برای خارج شدن از اتحادیه اروپا همه‌پرسی برگزار خواهد کرد.
در عین‌حال پس از انتخابات پارلمان اروپا مشخص شد که احزاب دست‌راستی روی کار آمده‌اند تا مواضعی علیه پناه‌جویان و مهاجران اتخاذ کنند.

همان مساله‌ای که به کاهش محبوبیت آنجلا مرکل انجامید. پس از آن‌که او در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد مرزهای کشورش روی مهاجران باز است، بسیاری از پناه‌جویان او را «مادر مرکل» خواندند. در کنار شمار پناه‌جویان خصوصا سوری که از جنگ و داعش فرار کرده بودند، بسیاری از دیگر ملیت‌ها هم به آن‌ها پیوستند و راهی اروپا شدند. مرکل می‌خواست در کنار پذیرش مهاجران، اقتصاد آلمان را با استفاده از نیروی کار ارزان، بهبود بخشد.

اما ورود اعضای گروه‌های تروریستی به اروپا حین این موج و میزان جرم و جنایاتی که در این کشور به نام مهاجران بازتاب دارد، باعث افت محبوبیت او شد و به گمان بسیاری، یکی از دلایل ناکامی حزب مرکل، همین رویکرد او بود. با وجودی که آلمان در سال‌های اخیر سخت‌گیری‌هایی علیه مهاجران اعمال کرده است و بسیاری از آن‌ها، خصوصا افغانستانی‌ها را به کشورشان دیپورت کرده است، اما همچنان اروپا خود را درگیر این معضل می‌داند و تصمیم مرکل را یکی از دلایل اصلی آن.

در ماه‌های گذشته برخی از مهاجران در آلمان به خاطر آزار و اذیت و حتی قتل، بازداشت و دادگاهی شددند. در آخرین نمونه، علی بشار، عراقی ۲۲ ساله عراقی به حبس ابد محکوم شده است. جرم او تجاوز به یک دختر نوجوان و قتل او در شهر «ویسبادن آلمان» است. دادگاه تصمیم گرفته است که علی بشار بعد از گذراندن ۱۵ سال زندان به دلیل «شدت و سنگینی» جرم امکان رهایی با آزادی مشروط هم ندارد. گروه‌های راست افراطی پس از انتشار این خبر و محکومیت علی بشار، بار دیگر سیاست‌های مهاجرتی مرکل را مورد حمله قرار داده‌اند.

با شدت گرفتن سیاست‌های اتحادیه اروپا و سخت‌گیری‌های ایتالیا، حالا به نظر می‌رسد که مسیر قاچاق انسان به اروپا تغییر کرده است. تا پیش از این، قاچاقبران انسان به مسافران نوید می‌دادند که آن‌ها را تا ایتالیا می‌رسانند و از آن به بعد از طریق قطار و راه زمینی، راهی مقصدشان می‌شوند. اما در ماه‌های اخیر بسیاری از پناه‌جویان ایرانی می‌گویند که قاچاقبران انسان خصوصا از ترکیه، به مسافران قول می‌دهند که آن‌ها را از مسیر یونان و ایتالیا راهی نکنند.

تابستان سال گذشته، سران اتحادیه اروپا تصویب کردند که با افزایش بودجه مهاجرپذیری کشورهایی چون یونان و ایتالیا، آن‌ها را مجبور کنند که با نگهداری پناهجویان، از هجوم آن‌ها به اروپا جلوگیری کنند. یونان در سال‌های اخیر نشان داده است که در این امر ناکارآمد است. هزاران پناه‌جو که در میان‌شان صدها ایرانی و فارسی‌زبان وجود دارند در حال حاضر در کمپ‌های پرجمعیت حبس شده‌اند یا در خیابان‌های یونان سرگردان‌اند. در ایتالیا هم که پناه‌جوها یا پذیرفته نمی‌شوند یا از این کشور به عنوان محل عبور به سمت کشورهای اروپای غربی و شمالی بهره می‌گیرند.

در حال حاضر به نظر می‌رسد که در کنار مسیر هوایی که مسافران با در اختیار داشتن مدارک جعلی اقدام به حرکت می‌کنند، مسیر منطقه بالکان مسافران بیشتری را خواهد داشت. در سال گذشته تنها ۹ میلیون یورو توسط اتحادیه اروپا به بوسنی تعلق گرفت تا از ورود مسافران به کرواسی و اتحادیه اروپا جلوگیری کند. این مسیر از ترکیه به مقدونیه یا بلغارستان یا مجارستان است، سپس راهی شدن به سمت بوسنی و بعد کرواسی. مسافران سپس وارد خاک ایتالیا می‌شوند و اگر بخواهد خود را به فرانسه یا آلمان برسانند بلیت قطار تهیه می‌کنند یا تاکسی می‌گیرند و شبانه مرزها را رد دمی‌کنند.

بسیاری از ایرانی‌ها و فارسی‌زبانانی که راهی آلمان هستند از این طریق اقدام می‌کنند. مسافران انگلیس هم باید خود را به فرانسه برسانند تا بتوانند از طریق مرزهای شمالی به انگلیس رهسپار شوند. بلژیک هم به تازگی یکی از مسیرهای پررفت و آمد پناه‌جویان شده است. آن‌ها از شمال فرانسه خود را به شهر «لیژ» در نزدیکی مرز آلمان می‌رسانند. از آن‌جا یا به آلمان می‌روند یا از طریق کشتی و مسیر دریایی، راهی انگلیس می‌شوند.

اگر به تحقیقات برگردیم، شمار پناه‌جویان در سراسر جهان رو به افزایش است. ایران هم یکی از همین کشورهایی است که گروه بزرگی از مهاجران را تشکیل می‌دهد. ایرانی‌ها یا به بهانه تحصیل، یا سرمایه‌گذاری، پناهندگی یا زندگی بهتر روز به روز بیشتر به موج مهاجران می‌پیوندند. حالا باید منتظر ماند و دید احزاب دست‌راستی که در اروپا روی کار آمده‌اند، چه راهکاری برای این معضل خواهند داشت.