
یک روز پس از اعلام رسمی شیوع ویروس کرونا در ایران و جان باختن چند تن بر اثر ابتلا به این بیماری، کشور عراق مرزهای زمینی خود با ایران را بست و همه پروازها از مبدأ و به مقصد ایران را لغو کرد. ساعاتی بعد کشور کویت نیز اعلام کرد پروازهایش با ایران را تا اطلاع بعدی لغو کرده است.
در حالی که در روزهای گذشته خبرهایی غیررسمی درباره ورود ویروس کرونا به ایران منتشر شده بود اما مقامات وزارت بهداشت روز چهارشنبه ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ از ابتلای دو نفر به این ویروس در قم خبر دادند و تا ساعاتی بعد مشخص شد نه تنها تعداد مبتلایان در قم بیشتر است بلکه در شهرهای دیگری چون بابل، لاهیجان، تبریز، رشت و اراک نیز نمونههای مشکوک یا مبتلا به این ویروس بستری هستند.
شیوع ویروس کرونا در ایران با پنهانکاری و تناقضگویی مسئولان جمهوری اسلامی همراه است و مشخص نیست گستردگی شیوع این بیماری اکنون در چه مرحلهای است و هیچ آمار مشخصی از مبتلایان نیز ارائه نشده است.
با اینهمه، همانطور که کرونا اقتصاد چین را به سرعت درگیر کرد، در ایران نیز ساعاتی پس از انتشار خبر رسمی وجود این ویروس نخستین پیامدهای اقتصادی آن آغاز شد.
کاربران عراقی در شبکههای اجتماعی با استفاده از هشتگ #اغلقوالحدودمع_ایران از مقامات این کشور خواستند مرزهای کشورشان را با ایران ببندند.
همچنین خبرهایی درباره جلوگیری مقامات عراقی از ورود مسافران و کامیونهای ایرانی به این کشور در مرزهای باشماق و مهران منتشر شد و خبرگزاریهای درون ایران با انتشار این اخبار علت این اقدام را نامشخص اعلام میکنند. اما مقامات عراق اعلام کردهاند که به دلیل شیوع کرونا در ایران ورود مسافران ایرانی به این کشور ممنوع است و از مردم عراق خواسته شده به ایران سفر نکنند.
یک مقام عالیرتبه وزارت بهداشت عراق با تأیید این خبر به خبرگزاری فرانس پرس گفته است مرزها به روی مسافران ایرانی بسته شدهاند و تنها شهروندان عراقی که در حال بازگشت به کشور خود هستند پس از معاینه اجازه ورود به کشور را دارند و آنها نیز در صورت نیاز به مدت ۱۴ روز قرنطینه خواهند شد.
محمد نوذری معاون سیاسی امنیتی استاندار ایلام بدون اشاره به اینکه عراق مرزهای خود با ایران را بسته است، اعلام کرد: «پایانه مرزی مهران از دو سوی مرز ایران و عراق بسته است و مردم و تجار تا اطلاع بعدی به هیچ عنوان به این مرز مراجعه نکنند.»
یحیی آل اسحاق رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق نیز مدعی شد که بسته شدن مرز مهران ربطی به کرونا ندارد و فقط اجازه ورود به کامیونهای ایرانی داده نشده و این روند موقتی است.
همزمان اعلام شد که شرکت هواپیمایی عراق نیز پروازهای خود به مقصد ایران را لغو کرده است.
وزارت کشور عراق هم در بیانیهای هرگونه سفر شهروندان این کشور به ایران و برعکس را تا اطلاع ثانوی ممنوع اعلام کرد. وزرات بهداشت عراق نیز در مصوبهای با اعلام خبر محدودیت ورود مسافر ایرانی به عراق و سفر عراقیها به ایران تأکید کرد قوانین منع سفر شامل دیپلماتهای دو کشور نمیشود.
پس از عراق، کویت نیز به لغو پروازها با ایران اقدام کرد. وزارت بهداشت کویت نیز اعلام کرد با توجه به ورود کرونا به ایران از این پس با مسافران ورودی از ایران با رفتار بسیار محتاطانه برخورد خواهد کرد و مسافران ورودی از ایران را تحت کنترل و نظارت قرار میدهد.
این اقدامات که مقدمه آغاز روندی برای محدودیت سفر و مبادلات ایران با کشورهای اندکی است که در شرایط تحریم تبادلاتی با آنها داشت، بدون شک بر اقتصاد شکننده ایران اثرگذار خواهد بود.
عراق یکی از مهمترین شرکای تجاری ایران در منطقه به شمار میرود و آنگونه که رئیس اتاق مشترک ایران و عراق در تیرماه سال جاری مدعی شده بود، حجم مبادلات تجاری ایران و عراق، بیش از ۱۰ برابر تجارت ایران با کل کشورهای اروپایی است.
هر چند میزان صادرات ایران به عراق طی ماههای گذشته کاهش یافته بود اما همچنان عراق یکی از بازارهای مهم محصولات صادراتی ایران در شرایط تحریم به شمار میرود.
سفیر عراق در ایران نیز دیماه سال جاری اعلام کرده بود که افزایش حجم مبادلات تجاری ایران و عراق تا مرز ۲۰ میلیارد دلار در دستور کار ۲ کشور قرار دارد.
تبادلات تجاری ایران با کویت نیز هرچند نسبت به عراق کمتر است اما هر دو کشور برای گسترش روابط تجاری برنامهریزی کرده بودند.
مصطفی موسوی نایب رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیر نفتی اتاق بازرگانی ایران اوایل زمستان امسال اعلام کرده بود که حجم تجارت ایران و کویت در سال ۹۶ و ۹۷ به میزان ۱۲۵ و ۲۵۰ میلیون دلار بوده در صورتی که شرایط فراهم باشد می توان حجم تجارت بین دو کشور را تا یک میلیارد دلار افزایش داد. مواد غذایی و مصالح ساختمانی مهمترین کالاهای صادراتی از ایران به کویت را شامل میشوند.