جمهوری اسلامی همچنان در انزوا و سپاه پاسدارش در فهرست تروریست‌ها

تصمیم دولت آمریکا مبنی بر قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست این کشور برای گروه‌های تروریستی خارجی، دوشنبه ۲۶ فروردین ۹۸ برابر با ۱۵ آوریل ۲۰۱۹، دقیقا یک هفته پس از اعلام آن توسط مایک پمپئو وزیر خارجه، اجرایی می‌شود. طبق قوانین جاری آمریکا، کنگره این کشور یک هفته فرصت دارد که در رابطه با چنین تصمیم‌هایی نظر خود را ابراز کند. در هفته‌ای که از اعلام این تصمیم گذشته، نه تنها صدایی در مخالفت با آن در کنگره شنیده نشد، بلکه برعکس ۶ سناتور جمهوریخواه در نامه‌ای خطاب به دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور، خواهان توقف همه ابعاد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، و نه تنها بخش نظامی آن شدند.

سکوت غرب و شرق

نهادهای بین‌المللی چون پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، گروه ۷ کشور صنعتی جهان موسوم به «جی هفت»، اتحادیه اروپا، کنفرانس کشورهای اسلامی و اتحادیه عرب نیز سخنی در محکومیت این تصمیم آمریکا  ابراز نکردند. تنها دولت ژاپن اعلام کرد که از این تصمیم دولت آمریکا پیروی نخواهد کرد. چرا فدریکا موگرینی که در زمان اعلام خروج آمریکا از برجام با چهره آشفته در مقابل دوربین‌های تلویزیون این تصمیم را محکوم کرد، این‌بار سکوت کامل اختیار کرده است؟ چرا محمدجواد ظریف با هیچکدام از همتایان اروپایی خود تماس نگرفت؟ پاسخ به این پرسش‌ها را شاید بتوان با بررسی گفگوی تلفنی حسن روحانی با امانوئل ماکرون همتای فرانسوی‌اش، یافت. در حالی که روحانی در این مکالمه تلفنی این اقدام آمریکا را محکوم می‌کرد، امانوئل ماکرون از محکومیت نسرین ستوده به زندان و شلاق صحبت کرد. در حالی که حسن روحانی از «عواقب خطرناک» این اقدام می گفت، رئیس جمهور فرانسه صحبت از عواقب سیل برای مردم ایران کرد.

حتا متحدین جمهوری اسلامی در شورای امنیت سازمان ملل متحد، چین و روسیه، هم سکوت اختیار کرده‌اند. تنها ابراز نظر روسیه در این رابطه پاسخ ماریا زاخاروا سخنگوی وزارت خارجه به پرسش روزنامه‌نگاری در نشست هفتگی‌اش با رسانه‌ها بود، که این تصمیم آمریکا را «نابخردانه» خواند. سوریه و ترکیه به این تصمیم اعتراض کرده‌اند، که البته انتظار دیگری نمی‌رفت. نخست‌وزیر عراق هم این تصمیم را برای کشورش «منفی» ارزیابی کرد، بدون اینکه با آن مخالفت صریح بکند. دیگر کشورهای منطقه یا چون پادشاهی سعودی  و اسرائیل ابراز خرسندی کردند، یا ترجیح دادند سکوت اختیار کنند. سکوت اروپا، چین، روسیه و کشورهای lنطقه، اگر نشان از همرائی با آمریکا نداشته باشد، حکایت از نگرانی‌ آنها از فعالیت های ماجراجویانه جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در منطقه دارد.

اقدامی قانونی ولی بی‌سابقه

محمدجواد ظریف، جمعه در نامه‌ای خطاب به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، قرار گرفتن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی را «ماجراجویی بی‌سابقه، غیرقانونی و خطرناک» خواند. در این نامه، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، دولت آمریکا را «حامی تروریسم» و فرماندهی مرکزی آمریکا یا «سنتکام» و تمامی نیروهای نظامی وابسته به آن را «گروه تروریستی» می‌خواند. البته در صحبت‌های محمدجواد ظریف یک تناقض عمده به چشم می‌خورد: اگر تروریست خواندن بخشی از نیروهای مسلح یک کشور غیرقانونی است، چرا جمهوری اسلامی خودش نیز «قانون‌شکنی» می‌کند؟!

البته در مورد قانونی بودن یا نبودن این تصمیم دولت آمریکا شک و تردید بسیار است. در مقررات بین‌المللی در هیچ ماده‌ای صراحتا اشاره نشده است که کشوری حق ندارد بخشی از نیروهای مسلح کشور دیگری را تروریست تلقی کند، اگرچه تا کنون چنین امری، چنانکه مقامات آمریکایی هم اشاره کرده‌اند، بی‌سابقه است. در مورد مفهوم «تروریسم» هم جامعه جهانی در تمام سال‌های گذشته به توافقی دست نیافته است و در نتیجه برداشت‌ها از این مفهوم متفاوت هستند. تصمیم دولت آمریکا مبنی بر تروریست خواندن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بر پایه قوانین جاری این کشور اتخاذ شده است.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اولین بار در خرداد ۱۳۹۰ توسط باراک اوباما به اتهام نقض حقوق بشر و در سال ۱۳۹۶ توسط دولت کنونی به اتهام حمایت از تروریسم در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفت. وزارت خزانه داری آمریکا نیر بخش‌های عمده امپراتوری اقتصادی سپاه، از بنیاد تعاون سپاه تا شبکه‌های مالی آن را در ماه‌های گذشته در فهرست تحریم‌های خود قرار داده بود. بنابراین تصمیم اخیر مبنی بر قرار دادن سپاه در فهرست سازمان‌های تروریستی که با نام FTO شهرت دارد چندان نامنتظره نیست.

جبهه واحد برای حفظ نظام

کسانی که این‌ روزها لباس سپاهی بر تن می‌کنند، احتمالا فراموش کرده‌اند که سپاه در عملیات تروریستی در خارج از مرزهای ایران دست داشته است؛ از حمله به مقر تفنگداران دریایی آمریکایی و فرانسوی در بیروت، تا انفجار مقر مرکز همیاری یهودیان آرژانتینی در بونئوس‌آیریس، همیشه نام عناصری از سپاه به عنوان آمران این عملیات تروریستی مطرح بوده است. حتا در پرونده حمله القاعده به برج های دوقلوی نیویورک نیز نام سپاه به چشم می‌خورد. بنابراین آنها‌یی که امروز به کارزار «من هم سپاهی‌ام» می‌پیوندند، عملا با یک گروه تروریستی همراهی و همصدایی می‌کنند و باید در انتظار عواقب آن نیز باشند.

اگر هنوز در رابطه با پیامدهای قرار گرفتن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی ابهاماتی وجود دارد و مشخص نیست آمریکا و جمهوری اسلامی در حیطه نظامی چه واکنش‌هایی از خود نشان خواهند داد، بدون شک این تصمیم کاخ سفید، برای همیشه مرز تصنعی  اصللاح‌طلب و اصولگرا را در سپهر سیاسی جمهوری اسلامی از میان برداشت. حضور نمایندگان اصلاح‌طلب با لباس سپاهی در نشستی که مجلس لایحه دوفوریتی واکنش به این تصمیم آمریکا را تصویب کرد، نشان داد زمانی که کلیت جمهوری اسلامی زیر سوال قرار گیرد، تمام جناح‌ها، حتا آنهایی که مانند «نهضت آزادی» سال‌هاست از گردونه قدرت کنار گذاشته شده‌اند، در یک جبهه قرار می‌گیرند. البته این جبهه متاسفانه برخی از عناصری که در خارج از کشور نیز ادعای مخالفت با جمهوری اسلامی دارند را نیز شامل می‌شود.

آینده نامعلوم

آمریکا با تمامی سازمان‌هایی که در فهرست موسوم به FTO قرار داده، برخورد همگون نداشته است. با برخی چون القاعده و داعش برخورد نظامی داشته و با برخی دیگر چون حماس و حزب‌الله  به تحریم اقتصادی و انزوای سیاسی بسنده کرده است. کارشناسان آمریکایی معتقدند که سیاست های آمریکا  در چگونگی مقابله با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روشن نیست و عملکرد آمریکا می‌تواند بستگی به واکنش جمهوری اسلاامی ایران داشته باشد. اگر اظهارات حسن روحانی که در روزهای گذشته به آمریکا هشدار داد «بدانید که از پارسال تا امسال به موشک‌ها و سلاح‌هایی دست پیدا کردیم که در مخیله شما نمی‌گنجد» را جدی بگیریم، باید انتظار داشت که واکنش جمهوری اسلامی در هفته‌های آینده نظامی خواهد بود.

البته در صورت چنین واکنشی از سوی جمهوری اسلامی، که با توجه به حضور نیروهای آمریکایی در بسیاری از کشورهای منطقه چون بحرین، عمان، کویت، پادشاهی سعودی، عراق، سوریه، افغانستان، ترکیه و ازبکستان، عاقلانه به‌ نظر نمی‌رسد، واکنش آمریکا نیز سخت خواهد بود. بر مبنای قوانینی که در آمریکا پس از حمله به برج‌های دوقلو در نیویورک به تصویب رسیدند،  ارتش و نهادهای امنیتی این کشور  موظف به مقابله با خطرات ناشی از تروریسم و به صورت پیشگیرانه در داخل و خارج مرزهای خود هستند. بر مبنای همین قوانین آمریکا در کشورهایی چون پاکستان، یمن، افغانستان، سوریه و عراق با عملیات زمینی و یا با استفاده از پهپاد‌ها به جنگ القاعده و داعش و برخی دیگر از گروه‌های تروریستی رفته است. این حملات، بر مبنای قوانین جاری در آمریکا، تابع مقررات بین‌المللی جنگی نیستند. به عبارت دیگر لزومی به اعلام رسمی جنگ به کشوری نیست، بنابراین دولت محتاج مجوز کنگره برای حمله به مقر و تأسیسات سپاه  در خاک ایران نیز نخواهد بود./کیهان لندن