نمایشگاهی در برلین افتتاح شده است که ۱۰ هنرمند جوان ایرانی را که کمابیش از تازه‌واردان جامعه مهاجر آلمان محسوب می‌شوند گرد هم آورده و آثارشان را به نمایش گذاشته است. آنها راویان امید و انگیزه به رغم دشواری و مرارت‌اند.
گالری جزنی در قلب یکی از محلات چند فرهنگی برلین، پایتخت آلمان، درهای خود را جمعه شب (۲۱ ژوئیه / ۳۰ تیر) به روی علاقه‌مندانی گشود که برای افتتاح نمایشگاهی از آثار ۱۰ تن از هنرمندان جوان ایرانی آنجا بودند؛ نمایشگاهی که تا چهارم اوت (۲۶ مرداد) ادامه خواهد داشت.
این هنرمندان که اکثرشان با آثار نقاشی خود در نمایشگاه “بقای خلاقانه با هنر” حاضر شدند، اگرچه در سبک و فرم کار متفاوت‌اند اما همگی در یک نکته اشتراک دارند، آنها تازه به آلمان آمده‌اند و هنوز برای پذیرفته شدن در جامعه هنری آلمان راه درازی در پیش دارند.
این نمایشگاه در راستای ایجاد هم‌پیوندی بین هنرمندان ایرانی تازه‌وارد و جامعه آلمان برگزار شده است. اما شاید این هنرمندان که یا پناهنده هستند و یا در مرحله گذار از پناهجویی به پناهندگی، برای این که کارهایشان روی دیوارها آویخته شود نه چند مرز جغرافیایی که یک دنیا را پشت سر گذاشته‌اند، دنیایی مملو از سانسور و ممنوعیت که اگر مستقیم گریبان اندیشه یا کار خودشان را نگرفته باشد اما آسیبی به هنر ایران زده است.
کانی علوی، نقاش ایرانی آلمانی و مدیر گالری جزنی که برگزارکننده نمایشگاه است، در گفتگو با دویچه وله فارسی، از فروش برخی از آثار در جریان مراسم گشایش نمایشگاه خبر می‌دهد و استقبال را “خوب” ارزیابی میکند. او این استقبال را به معنی فهمیده شدن معنای این نمایشگاه خصوصا از سوی جامعه غیرایرانی برلین می‌داند.
معنای این نمایشگاه برای او “ارزش قائل شدن” برای کار هنرمندی است که نه تنها کشورش که قلم و بوم‌اش را هم گاهی برای رسیدن به جایی که الان ایستاده است پشت سر گذاشته است. کانی علوی می‌گوید: «خودم در سال‌های دهه ۸۰ میلادی عین همین مشکل را داشتم، هیچ کس را نداشتم کمکم کند، جا هم نداشتم و رفته بودم در زیرزمین‌ها نقاشی می‌کردم. حتی رنگ نداشتم و فقط با مداد سیاه کار می‌کردم.»
علوی هنرمندی است که به رغم ریشه‌های ایرانی‌اش، سال‌های گذشته را برای کمپینی صرف کرده است که هدف آن حفظ باقیمانده‌ی دیوار برلین به مثابه اثری هنری است.
او که فلسفه کار خود را فلسفه مردود کردن مرز و دشمنی از طریق هنر می‌داند و هم‌اکنون در حال انجام مقدمات پروژه‌ای مشابه میان دو کشور کره جنوبی و شمالی است، می‌گوید: «برای من مهم نیست هنرمند از چه کشوری باشد. خودم این درگیری‌ها را تجربه کرده‌ام و می‌دانم این هنرمندان هم همین درگیری‌ها را دارند. دوست دارم کارهایشان را نشان دهم تا راحت‌تر بتوانند در جامعه آلمان به عنوان هنرمند جا پیدا کنند.»
سخنران مراسم گشایش این نمایشگاه یورگ وبر، مفسر آثار هنری، بود که درباره وضعیت هنرمندان تحت سانسور و سپس در فرار و تبعید صحبت کرد.
برای نزدیکی فرد و جامعه میزبان
یک قایق پر از آدم، آدم‌هایی بزرگ و کوچک با چشم‌هایی ترسیده. این یکی از سه نقاشی به نمایش درآمده‌ی مریم کردانی، هنرمند جوانی است که هفت ماه است در آلمان به سر می‌برد. نقاشی دیگر او زنی برهنه است که زانوهایشان را در آغوش گرفته و به نقطه‌ای خیره شده است.
او به دویچه وله فارسی درباره زن خیره شده به جایی نامعلوم می‌گوید: «این منم که منتظرم، ولی در عین حال امید هم در چشم‌هایم دیده می‌شود.»
کردانی همچنین در توضیح نقاشی قایق و دریا و آدم‌های ترسیده، از پناهجوهایی می‌گوید که تا پای مرگ رفته‌اند تا جایی امن برای زندگی بیابند. او که خود چنین تجربه‌ای از سفر دریایی به اروپا نداشته است می‌گوید: «همه ما با سختی به اینجا رسیده‌ایم و داریم زندگی می‌کنیم، خیلی چیزها را از دست داده‌ایم ولی به آینده امید داریم و تلاش می‌کنیم زندگی‌مان را بسازیم.»
امید چیزی است که محمدعلی نظریان هم به شکل دیگری به آن اشاره میکند. او که در این نمایشگاه چند اثر حجمی به نمایش گذاشته می‌گوید که چهار سال است که در آلمان است اما “رمق” کار نداشته است: «این نمایشگاه باعث شد که کار کنم.» او چنین موقعیت‌هایی را انگیزه‌ی خوبی می‌داند تا “بتوانیم ادامه دهیم و جا نزنیم.”
نظریان پیش از این با بازی در فیلم “دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند” ساخته محمد رسول اف مطرح و در آلمان ماندگار شد. این فیلم نگاهی دارد به سانسور شدید در ایران که بازتاب آن در قتل‌های زنجیره‌ای دگراندیشان و ماجرای اتوبوس ارمنستان دیده و روایت شده است.
رامین پروین، فیلم‌ساز و نقاشی که سه اثر از او در نمایشگاه گالری جزنی برلین به نمایش درآمده است، هنرمند را اما چندان از هنرش جدا نمی‌بیند و نمایش کار هنرمند را امکانی برای معرفی فرد می‌داند: «چه جایی بهتر از یک نمایشگاه که آدم بتواند توضیح دهد من از کجا می‌آیم، ریشه‌هایم کجاست، طرز تفکرم چیست و نگاهم به زندگی چگونه است.»
او که زنان نقش ویژه‌ای در کارش دارند، نمایش آثار هنرمند را فرصتی برای شکل‌گیری گفتگو بین هنرمند و جامعه میزبان می‌داند. رامین پروین چهار سال و نیم پیش به آلمان آمده است و تا کنون دو نمایشگاه در شهرهای دوسلدورف و پتسدام داشته است.
او باور دارد احساسات آدم‌ها اشتراکات زیادی با هم دارند و از طریق نمایش عمومی این احساسات است که “بین فرد و جامعه‌ی میزبان نزدیکی شکل می‌گیرد.”
Kanal Yek TV
